Xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ công ty với 5 bước

5 bước xây dựng và triển khai kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp

Tiếp theo bài trước về kiểm soát nội bộ, bằng kinh nghiệm và quan điểm của tác giả, xin đề xuất việc xây dựng KSNB như sau:

• Bước 1: Xác định dòng tác nghiệp và rủi ro có thể gặp
• Bước 2: Mô hình hóa và phân tích
• Bước 3: Mô tả và đối chiếu quy chuẩn/quy tắc quản lý (thuộc Môi trường kiểm soát hoặc các quy định quy chế khác đã được thiết lập)
• Bước 4: Hình thành quy trình - Hướng dẫn thực hiện/truyền thông
• Bước 5: Thử nghiệm và đánh giá phù hợp

---

Trong khuôn khổ bài viết này, tác giả khuyến nghị doanh nghiệp tổ chức hệ thống kiểm soát nội bộ với cấu trúc sau:
Phần 1: Môi trường kiểm soát nội bộ

• Sơ đồ tổ chức quản lý
• Nội quy, quy chế, quy định và chỉ định
• Kế hoạch và công tác lập kế hoạch
• Chính sách nhân sự, quản trị nhân sự
• Chính sách phát triển tổ chức, sản phẩm dịch vụ

Phần 2: Rủi ro và quản lý rủi ro

• Rủi ro tài chính
• Rủi ro chiến lược
• Rủi ro hoạt động
• Rủi ro nguy hiểm

Phần 3: Các thủ tục kiểm soát và hướng dẫn tác nghiệp

• Kiểm soát quá trình soát mua hàng, nhận hàng và thanh toán
• Kiểm soát quá trình bán hàng, giao hàng và thanh toán
• Bảo vệ hàng tồn kho
• Kiểm soát TSCĐ/Công cụ dụng cụ/Chi phí trả trước
• Kiểm soát tiền mặt, tài khoản NH
• Hệ thống Tài chính – Kế toán – Kiểm toán nội bộ
• Hệ thống thông tin/Truyền thông nội bộ

Lời kết của tác giả: Cho dù một hệ thống các quy chế, quy định, quy chuẩn tốt đến đâu, phù hợp đến mức nào nhưng thiếu những tuyên bố mạnh mẽ và những hành động quyết liệt cho áp dụng từ Hội đồng quản trị/Ông chủ thì hệ thống cũng không thể tự nó mang lại lợi ích cho doanh nghiệp. Điều đó đòi hỏi trong các quy định/quy chuẩn/quy chế của I/C không thể thiếu được điều khoản thi hành và cơ chế tổ chức thực hiện sao cho luôn xác định rõ ràng trách nhiệm đến từng cá nhân. Trong thực tế hoạt động của doanh nghiệp luôn luôn có những biến động/thay đổi/cải tổ cho nên sẽ không có một hệ thống nào hoàn hảo và vĩnh cửu. Điều đó nói lên rằng, I/C khi đi vào triển khai cần định kỳ rà soát và nâng cấp cho phù hợp hơn với doanh nghiệp trong từng thời kỳ.

---