Tài chính dòng tiền: Thẩm định dự án hay là không? Bạn muốn có máy in tiền hay đốt tiền?

Bạn muốn trở thành chủ doanh nghiệp, bạn có ý tưởng đầu tư, có nguồn vốn, có thị trường đầu ra,…Nhưng câu hỏi xoay quanh bạn là liệu dự án/phương án đầu tư đó có khả thi, hiệu quả về mặt tài chính hay không? Bạn có nên đầu tư hay không? Nếu chấp nhận đầu tư thì lỗ kế hoạch trong bao lâu?

Chỉ khi trả lời được những câu hỏi như vậy thì khi dự án/phương án đầu tư bị thua lỗ, bạn mới không lo lắng và không hề nao núng, vẫn kiên trì để bước tiếp con đường mà mình đã chọn. 

Thẩm định dự án đầu tư

Điều này giải thích vì sao nhiều trang thương mại điện tử như Tiki, Sendo, Shopee hay Lazada liên tục thua lỗ nhưng vẫn được chống lưng bởi những nhà đầu tư có tiềm lực tài chính mạnh hoặc những tập đoàn thương mại điện tử nước ngoài, số tiền rót vốn lên tới hàng chục triệu USD. ​

Tại sao chúng ta phải thẩm định dự án đầu tư? 

• Thứ nhất, một dự án đầu tư dù được chuẩn bị, phân tích kỹ lưỡng đến đâu nhưng vẫn thể hiện tính chủ quan của người lập dự án. Do đó, để đảm bảo tính khách quan, cần thiết phải thẩm định dự án.
• Thứ hai, quyết định đầu tư dự án là một trong những quyết định tài chính quan trọng nhất quyết định đến sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Chính vì vậy, nhằm đảm bảo cho dự án đầu tư thành công, phòng ngừa tối đa các rủi ro có thể gặp phải, chủ doanh nghiệp cần thực hiện cẩn trọng và có chất lượng công tác thẩm định dự án.
• Thứ ba, thẩm định là để loại bỏ các dự án đầu tư không hiệu quả, tránh thiệt hại/lãng phí nguồn lực không cần thiết; là cơ sở để đưa ra quyết định lựa chọn dự án phù hợp nhất để đầu tư khi có nhiều lựa chọn khác nhau và nguồn lực là có hạn.
• Thứ tư, thẩm định là thủ tục bắt buộc đối với các dự án cần vay vốn từ các tổ chức tín dụng.

​Dự án đầu tư là máy in tiền hay máy đốt tiền?

​Khi thực hiện dự án đầu tư, bạn mong muốn số tiền thu về so với khoản đầu tư phải lớn hơn 1 tỉ lệ lợi nhuận nào đó (giả sử tối thiểu phải bằng lãi suất tiền gửi ngân hàng, thậm chí hơn thế). Tuy nhiên, nếu bạn không tính toán và thẩm định một cách cẩn trọng, dự án đầu tư của bạn sẽ là máy xay tiền hoặc máy đốt tiền rất nhanh. Lúc đó, các quyết định mang tính chất “sửa sai” sẽ mang lại những thiệt hại vô cùng to lớn cho doanh nghiệp, thậm chí dẫn đến phá sản doanh nghiệp. 

Vì sao khi thẩm định tài chính dự án đầu tư, chúng ta phải thẩm định dòng tiền?

Phải thẩm định dòng tiền khi thẩm định dự án

Lợi nhuận và dòng tiền trong DN không giống nhau, có thể không tỷ lệ thuận với nhau …! Doanh nghiệp có thể phá sản ngay khi đang kinh doanh có lãi. Tại sao vậy?

Nếu bạn không xây dựng chính sách công nợ cụ thể (hạn mức công nợ, thời gian công nợ) cho từng đối tượng khách hàng. Bạn bán hàng cho khách trả chậm, cho khách nợ thời gian dài nhưng không thẩm định kỹ lưỡng năng lực tài chính và uy tín của khách hàng, quản lý giám sát thu hồi công nợ lỏng nẻo, thiếu sâu sát, dẫn đến làm phát sinh nợ khó thu hồi (nợ xấu).

• Bạn bán hàng cho khách trả chậm nhưng khi mua hàng đầu vào lại trả nợ ngay, trả sớm.
• Bạn dùng vốn lưu động (vốn ngắn hạn) để đầu tư tài sản dài hạn hoặc trả nợ vay dài hạn quá mức để tiết kiệm chi phí tài chính, dẫn đến vốn lưu động ròng âm, có thể dẫn đến mất khả năng thanh khoản ngắn hạn ở một thời điểm nào đó.
• Bạn chia cổ tức bằng tiền, cho cổ đông rút vốn đầu tư, đầu tư ngoài ngành…

Lợi nhuận và dòng tiền trong Doanh nghiệp không giống nhau

​Thẩm định dự án đầu tư và các nội dung đánh giá chủ yếu khi thẩm định dự án đầu tư?

​Khi thẩm định dự án đầu tư, bạn sẽ phải thẩm định rất nhiều nội dung của dự án như:

• Thẩm định tính pháp lý của dự án đầu tư
• Thẩm định sự cần thiết phải đầu tư dự án
• Thẩm định địa điểm đầu tư dự án
• Thẩm định tác động môi trường của dự án
• Thẩm định công tác tổ chức, quản lý và vận hành dự án
• Thẩm định các yếu tố đầu vào, đầu ra, mạng lưới phân phối và tiêu thụ sản phẩm của dự án
• Thẩm định tổng mức đầu tư của dự án
• Thẩm định tính khả thi của các nguồn vốn thực hiện dự án
• Thẩm định hiệu quả tài chính dự án,...

Các nội dung thẩm định dự án nêu trên đều rất quan trọng, tuy nhiên do THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN là chỉ tiêu thể hiện tính hiệu quả của việc đầu tư dự án nên tôi sẽ trình bày chi tiết hơn phía dưới đây các bước thẩm định tài chính dự án.

Các bước thẩm định tài chính dự án đầu tư?

Có 2 chỉ tiêu tài chính chủ yếu được sử dụng để đánh giá hiệu quả tài chính dự án, đó là chỉ tiêu: Giá trị hiện tại ròng (NPV) và Tỉ suất hoàn vốn nội bộ (IRR).

• Giá trị hiện tại ròng NPV: là chênh lệch giữa giá trị hiện tại của dòng tiền vào và giá trị hiện tại của dòng tiền ra. Phương pháp này sử dụng giá trị tiền tệ theo thời gian để khấu trừ dòng tiền tương lai thu về giá trị hiện tại của một khoản mục đầu tư cơ bản, dựa trên lãi suất chiết khấu kỳ vọng.
• Tỉ suất hoàn vốn nội bộ IRR: là một tỉ số dùng để đánh giá các phương án, lợi nhuận của các dự án đầu tư. IRR được định nghĩa là tỉ suất chiết khấu mà tại đó giá trị hiện tại ròng của một khoản đầu tư bằng 0.

Vậy NPV, IRR được tính toán như thế nào?

Cách xác định NPV, IRR

Bước 1: Xác định dòng tiền ròng của dự án 

1. Nếu theo quan điểm tổng mức đầu tư, dòng tiền của dự án gồm các khoản mục như sau:

2. Nếu theo quan điểm chủ đầu tư, dòng tiền của dự án gồm các khoản mục như sau:

​Trong đó: Chi phí hoạt động là chi phí không bao gồm khấu hao và lãi vay. Các khoản chi phí hoạt động thường bao gồm: Chi phí NVL, chi phí điện nước, chi phí sửa chữa bảo dưỡng, chi phí sửa chữa lớn, chi phí thuê đất,…

Bước 2: Xác định lãi suất chiết khấu

Bước 3: Tính toán chỉ tiêu NPV

​Để dễ dàng hình dung cách tính NPV, ta có ví dụ sau đây:

Như vậy, NPV>0 cho thấy dự án có tính khả thi. Khả thi bởi lãi suất chiết khấu đã là chi phí cơ hội của dự án nên nếu đã khấu trừ đi chi phí cơ hội mà vẫn có lời thì dự án có lợi nhuận kinh tế.

Bước 4: Tính toán chỉ tiêu IRR

​Công thức tính IRR như sau: IRR = r1 + (NPV1/(NPV1-NPV2))*(r2-r1)
Trong đó:
+ r1: lãi suất chiết khấu ứng với NPV1
+ r2: lãi suất chiết khấu ứng với NPV2.
+ r1 < r2
 
Để dễ dàng hình dung, ta có ví dụ sau đây:
Cách xác định r1 và r2:
+ Sau khi có NPV, chọn một giá trị r bất kỳ và thay vào đó tính NPV
+ Nếu NPV > 0 thì tăng dần r; ngược lại, nếu NPV < 0 thì giảm dần r. Tính cho đến khi chọn được giá trị ri và ri+1 thỏa mãn điều kiện: (ri+1)-ri = 0.01  hoặc (ri+1) – ri = (-0.01) mà NPVri > 0, NPVri+1 < 0 hoặc NPVri < 0, NPVri+1 > 0 thì sẽ chọn hai giá trị ri và ri+1 đó (giá trị nhỏ hơn là r1,lớn hơn là r2)

Bước 5: Kết luận

* Đối với chỉ tiêu NPV:

• Trường hợp NPV > 0, kết luận dự án đầu tư khả thi vì thu nhập thu về trong tương lai quy về hiện tại đã lớn hơn chi phí đầu tư đã bỏ ra. Trường hợp doanh nghiệp có nhiều dự án để lựa chọn đầu tư thì dự án nào có NPV lớn nhất là dự án nên được lựa chọn.
• Trường NPV = 0 tức là dự án hòa vốn, ta có thể thông qua hoặc không tùy vào lãi suất chiết khấu kỳ vọng của doanh nghiệp đưa ra ban đầu là lạc quan hay thận trọng.

* Đối với chỉ tiêu IRR: IRR > r thì dự án đầu tư là khả thi và ngược lại. Trường hợp có nhiều dự án, dự án nào có IRR cao nhất sẽ được xem là tốt nhất để thực hiện.
 
Ngoài 2 chỉ tiêu NPV và IRR nêu trên, khi đánh giá hiệu quả tài chính dự án, người ra còn sử dụng chỉ tiêu DSCR và phân tích độ nhạy dự án.

Chỉ số khả năng trả nợ DSCR: là chỉ số đo lường khả năng năng trả nợ vay của chủ đầu tư. Nguồn trả nợ là từ lợi nhuận sau thuế + khấu hao. Khấu hao là chi phí không bằng tiền nên khi xác định dòng tiền trả nợ ta phải cộng ngược khấu hao để xác định dòng tiền trả nợ. Tỷ số giữa (lợi nhuận sau thuế + khấu hao)/Nợ dài hạn phải trả hàng năm chính là chỉ số DSCR. Thông thường DSCR>1.1 trong 2 năm đầu và tăng dần lên trong các năm tiếp theo được ngân hàng đánh giá là tương đối đảm bảo khả năng trả nợ.
​
Ta có hình ảnh ví dụ minh hoạ như sau:

Chỉ số khả năng trả nợ DSCR

Điều này cho thấy khả năng trả nợ dự án đảm bảo.
​
Phân tích độ nhạy của dự án: là phương pháp thẩm định để đánh giá tác động của các yếu tố: giá bán, chi phí nguyên vật liệu chính, hiệu suất khai thác dự án, …hoặc đánh giá tác động của sự thay đổi từng cặp yếu tố nêu trên đến các chỉ tiêu tài chính NPV, IRR. Trường hợp khi có sự biến động lớn của các yếu tố nêu trên mà không làm NPV <0 và IRR < lãi suất chiết khấu r thì điều đó cho thấy rủi ro khi đầu tư dự án là tương đối thấp.
Ta có hình ảnh ví dụ minh hoạ như sau:

Điều này cho thấy với mức biến động về giá bán giảm đến 30% so với giá bán tại thời điểm thẩm định thì Dự án vẫn đảm bảo hiệu quả (NPV >0; IRR > Lãi suất chiết khấu).
Quyết định đầu tư dự án là một quyết định tài chính vô cùng quan trọng, ảnh hưởng đến sự sống còn và phát triển của doanh nghiệp. Chính vì vậy, nhằm đảm bảo cho dự án đầu tư thành công, các doanh nghiệp cần thực hiện cẩn trọng và có chất lượng công tác lập và thẩm định dự án đầu tư. Tuy nhiên, quá trình lập và thẩm định dự án của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là SMEs còn có một số hạn chế như sau:

• Công tác dự báo doanh thu, chi phí của người lập dự án thể hiện mức độ lạc quan quá mức, tuy nhiên thực tế đây lại là các dự báo không chắc chắn do thời gian đầu tư dự án thường tương đối dài và các yếu tố này rất dễ bị ảnh hưởng bởi các điều kiện kinh tế vĩ mô.
• Dự án đầu tư được lập bởi người không đủ/thiếu kinh nghiệm, năng lực dẫn đến các tính toán sai về bản chất và phương pháp.
• Người thẩm định dự án không đủ năng lực để phát hiện ra các sai sót, hoặc đủ năng lực phát hiện ra sai sót của người lập dự án nhưng vì lý do nào đó đã cho qua.
• Các số liệu, thông số dự báo của Dự án đã bị xào nấu nhằm mục đích để ra NPV hoặc IRR đẹp.

​Trên đây là những thông tin cơ bản mà Giamdoc.net muốn chia sẻ với bạn đọc để trả lời cho các câu hỏi: Tại sao phải thẩm định dự án đầu tư, thẩm định dòng tiền và các nội dung chính cần thẩm định dự án là gì? Thẩm định tài chính dự án như thế nào? Giamdoc.net rất mong nhận được ý kiến đóng góp từ bạn đọc.

​Xem thêm bài viết:
Công ty TNHH có được giảm vốn điều lệ
Công ty cổ phần có được giảm vốn điều lệ
Giao dịch liên kết dẫn đến chuyển giá và hệ lụy khó lường
​DN được quyền có nhiều Người đại diện theo Pháp luật không?
​Điều lệ là luật công ty
Nên lựa chọn loại hình doanh nghiệp nào khi khởi nghiệp
​Vốn ảo và hệ lụy thật
​Dành cho doanh nghiệp khởi nghiệp
Luật cho startup Việt Nam ​

​Tài liệu đính kèm bài viết:
Luật Doanh nghiệp 2014
Luật Quản lý thuế 2016

Để lại email ở phần comment cuối bài hoặc gửi yêu cầu tải biểu mẫu về email: [email protected]
​
Rất mong nhận được nhiều ý kiến, bình luận và bổ sung của các độc giả có hiểu biết và kinh nghiệm về vấn đề này.

Đăng ký để nhận bài viết, biểu mẫu, video miễn phí của Giamdoc.net

​​Download miễn phí nhiều tài liệu biểu mẫu quản lý DN, tài chính, nhân sự, kế toán thuế & hàng trăm video bài giảng hay về quản trị, tài chính, nhân sự, kế toán, kiểm soát nội bộ dành cho Member...

Vui lòng đăng ký tại đây để tải về!

Đăng ký nhận FREE

​​Giamdoc.net gợi ý các khóa học phù hợp để nâng tầm giá trị cho bạn

​Kế toán thực hành tổng hợp & báo cáo thuế
​​
​Dù bạn chưa từng học kế toán, đã học kế toán, thậm chí đã làm kế toán nhưng chưa giỏi... thì sau khóa học này bạn sẽ giỏi,  thành thạo và tự tin làm kế toán, thuế...

​Tổ chức vận hành công ty & Kiểm soát nội bộ | Internal Control
​​Lần đầu tiên & độc quyền trên Giamdoc.net, trọn vẹn khóa học online kèm theo ứng dụng xây dựng mô hình tổ chức, quản lý vận hành & Kiểm soát nội bộ hữu hiệu

​​Tài chính, kế toán & tối ưu thuế cho giám đốc | CEO

​Khóa học trang bị đầy đủ kiến thức nền về tài chính DN, phương pháp tổ chức & quản lý hệ thống tài chính, dòng tiền, hồ sơ kế toán thuế dành cho Giám đốc - Quản lý DN